Firící fá Teach Solais Fhánada
Tá an túr 22 méadar ar airde óna bhun go dtí barr an túir (gan an laindéar san áireamh). Tá an solas 39 méadar os cionn leibhéal na farraige agus tá 76 céim sa túr – 59 céim eibhir agus 17 céim ar dhréimire.
Tá an solas rangaithe mar solas farraige, idirdhealaithe ó solas poirt cé go marcálann sé an bealach isteach go Loch Súilí atá ina phort nádúrtha tearmainn.
Is Fánaid ceann de 11 teach solais i gContae Dhún na nGall (tá cinn eile ag Pointe Charraig an Rois, an tOileán Bréan, Reachlainn Uí Bhirn, Árainn Mhór, Carraigeacha an Bhealaigh, Toraigh, Bun Cranncha, an tSrúibh, Ceann an Dúin Riabhaigh agus Inis Trá Tholl – an teach solais is tuaisceartaigh in Éirinn).
Bhuail soilseach Teach Solais Fhánada ar oíche an 20/21 Nollaig 1916.
Mar fhoireann an tí solais bhí an Coimeádaí Príomha agus an Coimeádaí Cúnta. Chónaigh siad sa Teach Solais lena gcuid teaghlaigh.
D’fhreastail na páistí a bhí ina gcónaí sa teach solais ar Scoil Bhaile Mhicheáil, 1.5 míle ar shiúl (suas cnoc an chuid is mó). Ba í seo scoil Ghaeltachta agus thug seo deis do pháistí nach raibh ina gcainteoirí dúchais Ghaeilge an Ghaeilge a chloisteáil mar theanga dhúchais an cheantair. Is dócha gur bhain sé suaitheadh astu nuair a bhí orthu bogadh ó theach solais amháin go ceann eile mar pháirt de chuid oibre a n-athar. Mar sin féin, rinne siad cairdeas leis na páistí áitiúla agus b’fhéidir go raibh siad ina bpáirt den phobal níos éasca ná a gcuid tuismitheoirí.
Sa gheimhreadh, cuireadh an tríú coimeádaí solais breise leis an fhoireann agus d’fhan seisean i lóistín sealadach ar chúl an tí solais.
Faoin bhliain 1978 níor coinníodh ach Coimeádaí Príomha amháin i bhFánaid agus nuair a d’éirigh seisean as a chuid oibre sa bhliain 1983 rinneadh athrangú ar an teach solais mar staisiún freastal agus d’fhan an Coimeádaí Príomha a bhí ar scor mar fhreastalaí páirtaimseartha.
Grianghraf le cead ó Brian Cannon. Thóg a sheanmháthair Mary Agnes Cannon ó Bhaile Mhíchil an grianghraf timpeall na 1950í.
Réidh le cuairt a thabhairt orainn?
