Faigh amach faoinár bhfiontar sóisialta, Teach Solais Fhánada, agus faoin gcaoi ar spreag an HMS Saldanha ag dul go tóin poill an teach solais a thógáil.
Grianghraf le caoinchead ó Brian Cannon. Thóg a sheanmháthair Mary Agnes Cannon as Baile Mhicheáil an grianghraf seo timpeall na 1950idí.
FIONTAR SÓISIALTA
‘Spreagtha ag ár dtírdhreach, ár dteanga agus ár n-oidhreacht, cuireann muid Fánaid chun cinn ar fud an domhain, rud atá tairbheach do Fhánaid go háitiúil.’
Osclaíodh Teach Solais Fhánada don pobal mar áit tharraingteach do chuairteoirí agus le lóistín i dtrí theachín coimeádaithe solais, a bhí athchóirithe go hálainn sa bhliain 2016. Is fiontar sóisialta seachbhrábúsach é, a bhfuil á reáchtáil ag an choiste dheonach áitiúil Forbairt Fhánada Cuideachta. Fréamhaithe sa phobal, is é an phríomhghné spéise cuairteoirí ar leithinis Fhánada, an limistéir le háilleacht nádúrtha, le go leor le tairiscint go dtí an cuairteoir.
Tá Cionn Fhánada ar cheann de thrí Phointí Fionnachtana Sínithe ar Shlí an Atlantaigh Fhiáin i nDún na nGall.
Tá Teach Solais Fhánada ag feidhmiú mar theach solais ón bhliain 1817.
Is teach solais clúiteach é Teach Solais Fhánada, agus é in úsáid go foill, suite ag béal Loch Súilí. Tá aitheantas tugtha dó mar cheann de na tithe solais is áille ar domhan agus is léir cén fáth. Is minic a ghabhann grianghrafadóirí íomhánna iontacha atmaisféaracha den struchtúr gríosaitheach seo agus den chósta fiáin mórthimpeall air.
Cuireann muid turais lántreoraithe ar fáil, áit ar féidir leat gach eolas a chloisteáil faoin teach solais agus dhul suas an túr i dteannta treoraí áitiúil. Chomh maith leis sin, cuireann muid fáilte roimh ghrúpaí ó cheann ceann na bliana trí choinne a dhéanamh.
(A ship was often lost close to shore)
LONGBHRISEADH AN
Ba é an HMS Saldanha ag dul go tóin poill an spreagadh a bhí taobh thiar de thógáil Theach Solais Fhánada. Ar an 4ú Nollaig 1811 san oíche, bhuail an Saldanha – frigéad de chuid an Chabhlaigh Ríoga – carraigeacha in aice le Cionn Fhánada mar gheall ar stoirm fiáin agus chuaigh sí i dtír i mBá Bhaile Mhic an Stocaire.
Bhí an long, in éineacht leis an slúpa HMS Talbot, ag seoladh ó Bhun Cranncha chun bac cabhlaigh a chur i bhfeidhm i gcoinne na Fraince san Atlantach Thuaidh nuair a bhuail tragóid. De réir mar a d’éirigh an stoirm, shocraigh an dá long filleadh ar ais chun foscadh a lorg i Loch Súilí, ach bhuail an Saldanha carraigeacha ag Carraig Dhónaill. Scaoil roinnt de na gunnaí, ag déanamh scrios. Cailleadh os cionn 250 anam, an Captaen óg William Pakenham san áireamh. Níor tháinig slán ach paróid na loinge a lámhachadh síos cúpla seachtain ina dhiaidh sin.
Ba é George Halpin, duine de na hinnealtóirí sibhialta mór le rá sa ré, a dhear an teach solais. Rinneadh an solas a lasadh den chéad uair ar Lá Fhéile Pádraig na bliana 1817, trí úsáid a bhaint as lampaí buaiceas ola chaisealóide agus frithchaiteoirí paraibóileacha, ag taispeáint dearg ar an tAtlantach agus bán ar Loch Súilí.
Go luath i ndiaidh scriosadh an Saldanha, scríobh Captaen Hill de chuid Chabhlach Ríoga Dhoire chuig ball den Bhord Ballasta ag moladh go dtógfaí teach solais Pointe Fannet, mar a tugadh ar Chionn Fhánada an uair sin. D’áitigh sé nach mbeadh an Saldanha scriosta, dá mbeadh teach solais ag an bhealach isteach go Loch Súilí. Deonaíodh cead agus cuireadh tús leis an obair sa bhliain 1815 le buiséad de £2,000.
Faoi na 1870idí, bhí imscrúduithe á ndéanamh ar an chaoi a bhféadfaí an solas ag Fánaid a fheabhsú. Bhí gá leis go mbeadh an túr níos airde chun a bheith níos infheicthe ón Atlantach. Agus mar sin, tógadh túr nua, níos airde, agus cuireadh tús lena hoibríochtaí ar an 1 Meán Fómhair 1886.
Forbairt shuntasach eile ag Teach Solais Fhánada ab ea tógáil an héileapad sa bhliain 1969. Rinneadh é seo chun seirbhísí faoisimh a chur ar fáil do thithe solais na n-oileáin ag Toraigh agus ag Inis Trá Tholl. Sa lá atá inniu ann, is annamh a úsáidtear an héileapad ach amháin ag héileacaptair an Gharda Cósta nó an Airm.
Is ceantar saibhir ó thaobh na stáire mhuirí de an tAtlantach Thuaidh, agus tá go leor longbhristeacha suimiúil amach ón chósta, agus is féidir tumadóireacht a dhéanamh ar go leor acu inniu.
Sa bhliain 1914, ba í HMS Audacious ceann de na chéad chaillteanais sa Chéad Chogadh Domhanda. Long chogaidh den rang V de chuid Rí Seoirse í, agus ní bhfuair deis dul chun cogaidh riamh. Ar 24 Deireadh Fómhair 1914, agus í ar chleachtaí oiliúna, bhuail sí mianach cabhlaigh Gearmánach siar ó thuaidh ó Chionn Fhánada agus cailleadh í, cé gur sábháladh a chriú do 900 duine. Cuireadh trí long lena n-áirítear an RMS Olympic, de chúram chun iarracht a dhéanamh í a tharraingt isteach go dtí Loch Súilí ach bhris na línte tarraingthe sna farraigí troma agus cailleadh an Audacious.
Tá scriosadh an SS Empire Heritage ar cheann de na suíomhanna tumadóireachta is suntasaí san Eoraip. Chuaigh an tancaer gaile 15,000 tonna go tóin poill le hionsaí toirpéad ó U-Bád sa bhliain 1944, 20 míle ó thuaidh ó Chionn Mhálanna, agus é ar a bhealach ó Nua Eabhrac go Learpholl le lasta soláthairtí cogaidh. Cailleadh 113 duine. Tá cáil ar láthair loiscthe inniu mjar gheall ar an reimse tancanna Sherman atá scaipthe go scanrúil timpeall ghrinneall na farraige.
Ceann de na longbhristí is gaire dúinn ná SS Laurentic, long farraige Briotanach de chuid White Star Line. Tógtha i Harland & Wolff sa bhliain 1908, an bhliain chéanna leis an Titanic, rinneadh an Laurentic a athrú go cúrsóir trádála armtha ag tús an Chéad Chogaidh Dhomhanda.
Ar an 23 Samhain 1917, d’fhág an Laurentic ó Learpholl go Halifax, Ceanada le 479 ar bord agus lasta rúnda óir, íocaíocht i gcóir muinisin ó Cheanada agus ó na Stáit Aontaithe. Stop sí i mBun Cranncha dhá lá ina dhiaidh sin, faoi orduithe dochtúra chun ligean do líon beag paisinéirí a raibh siomptóim an fhiabhrais bhuí orthu dul i dtír.
As Bhun Cranncha sheol sí go Ceann Fhánada, áit a raibh sí le bualadh le coimhdeacht armtha. Bhí an aimsir fhíochmhar le síobadh sneachta ag séideadh ach nuair nár tháinig an choimhdeacht, rinne an Captaen Norton cinneadh chun dul ar aghaidh gan aird ar thuairiscí faoi radharcanna fomhuirí Gearmánacha i Loch Súilí níos luaithe sa lá. Laistigh d’uair an chloig tar éis di Bun Cranncha a fhágáil, bhuail tubaiste.
Bhuail an Laurentic dhá mhianach a leag an fomhuirí Gearmánach U-80. Bhí ceann de na mianaigh in aice leis an seomra innill agus de bharr sin chaill an long a cumhacht. Bhí an long tumtha isteach sa dorchadas, agus ní raibh sé in ann comhartha éigeandála a sheoladh. Chuaigh sí go tóin poill taobh istigh d’uair an chloig.
Cailleadh 354 fear sa tubaiste agus tháinig roinnt coirp i dtír ar an chladach ar feadh seachtainí ina dhiaidh sin. Bhí go leor fuair bás leis an bhfuacht ina mbáid tarrthála agus iad ag iarraidh talamh a bhaint amach. Sna seacht mbliana ina dhiaidh é sin, rinne tumadóirí an Chabhlaigh Ríoga níos mó ná 5,000 tumthaí agus fuair siad an chuid is mó de na 3,211 uingí óir. Mar sin féin, níor aimsíodh 22 barraí riamh.
Tá clog an Laurentic crochta in eaglais COI i sráidbhaile Port an tSalainn, agus i 2007 bhí gunna athaimsithe agus cuireadh é ar taispeáint ag cé na nDúnaibh. Tá longbhriseadh an SS Laurentic 3 mhíle soir ó thuaidh de Theach Solais Fhánada.
HMS Laurentic
Scriosadh é i Loch Súilí i 1917
Samhlaigh tú féin ag amharc ar sholas an tí solais ag lonrú thar an leithinis agus an oíche ag titim. Éirigh go dtí fuaim na dtonnta agus na n-éan mara.
Breathnaigh ar thírdhreach álainn garbh Fhánada agus Thuaisceart Dhún na nGall i rith an lae.
2022 Teach Solais Fhánada Privacy Policy Accessibility Statement Website by Effector
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
