Faigh amach faoinár bhfiontar sóisialta Teach Solais Fhánada, agus an fáth arbh é scrios an HMS Saldanha an spreagadh a bhí ann chun Teach Solais Fhánada a thógáil.
Grianghraf le caoinchead ó Brian Cannon. Thóg a sheanmháthair Mary Agnes Cannon as Baile Mhicheáil an grianghraf seo timpeall na 1950idí.
FIONTAR SÓISIALTA
‘Spreagtha ag ár dtírdhreach, ár dteanga agus ár n-oidhreacht, cuireann muid Fánaid chun cinn ar fud an domhain chun buntáiste a thabhairt go Fánaid go háitiúil.’
Osclaíodh Teach Solais Fhánada go dtí an pobal mar ghné spéise do chuairteoirí le lóistín i dtrí theachín coimeádaithe solais, a bhí athchóirithe go hálainn i 2016. Is fiontar sóisialta seachbhrábúsach é, a bhfuil á reáchtáil ag an choiste dheonach áitiúil Forbairt Fhánada Cuideachta. Fréamhaithe sa phobal, is é an phríomhghné spéise cuairteoirí ar leithinis Fhánada, an limistéir le háilleacht nádúrtha, le go leor le tairiscint go dtí an cuairteoir.
Tá Cionn Fhánada ar cheann de thrí Phointe Aimsithe Sínithe ar Shlí an Atlantaigh Fhiáin i nDún na nGall.
Tá Teach Solais Fhánada ina theach solais oibre ó 1817.
Is teach solais oibre íocónach é Teach Solais Fhánada ag béal Loch Súilí. Vótáladh é ar cheann de na tithe solais is áille ar domhan agus is léir cén fáth. Is minic a ghabhann grianghrafadóirí íomhánna iontacha atmaisféaracha den struchtúr gríosaitheach seo agus den chósta fiáin mórthimpeall air.
Cuireann muid turais lántreoraithe ar fáil, inar féidir leat gach rud a chloisteáil faoin teach solais agus an túr a dhreapadh i gcomhluadar le treoraí áitiúil. Chomh maith leis sin, cuireann muid fáilte roimh ghrúpaí ó cheann ceann na bliana trí choinne a dhéanamh.
(A ship was often lost close to shore)
LONGBHRISEADH AN
Ba é longbhriseadh an HMS Saldanha an spreagadh a bhí ann chun Teach Solais Fhánada a thógáil. Ar oíche an 4ú Nollaig 1811, bhuail an Saldanha – frigéad de chuid an Chabhlaigh Ríoga – carraigeacha in aice le Cionn Fhánada le linn stoirm fhoréigneach agus rith sé i dtír i mBá Bhaile Mhic an Stocaire.
Bhí an long, mar aon leis an slúpa HMS Talbot, ag seoladh ó Bhun Cranncha chun imshuí cabhlaigh a chur i bhfeidhm i gcoinne na Fraince san Atlantach Thuaidh nuair a bhuail tragóid. De réir mar a d’ardaigh an stoirm, shocraigh an dá long chun dul ar ais chun fothain a lorg i Loch Súilí, ach bhuail an Saldanha carraigeacha ag Carraig Dhónaill. Scaoil roinnt de na gunnaí, ag cruthú scriosadh. Cailleadh níos mó ná 250 anam, lena n-áirítear an Captaen óg William Pakenham. Ba é pearóid na loinge an t-aon mharthanóir, a lámhachadh cúpla seachtain ina dhiaidh sin.
Ba é George Halpin, duine de na hinnealtóirí sibhialta mór le rá sa ré, a dhear an teach solais. Rinneadh an solas a lasadh den chéad uair ar Lá Fhéile Pádraig 1817, trí úsáid a bhaint as lampaí buaiceas ola chaisealóide agus frithchaiteoirí parabólacha, ag taispeáint dearg go dtí an tAtlantach agus bán go Loch Súilí.
Go luath i ndiaidh scriosadh an Saldanha, scríobh Captaen Hill ón Chabhlaigh Ríoga i nDoire chuig ball den Bhord Ballasta ag moladh gur cheart teach solais a thógáil ag Pointe Fannet, mar a tugadh ar Chionn Fhánada an uair sin. D’áitigh sé nach mbeadh an Saldanha scriosta, dá mbeadh teach solais ag an bhealach isteach go Loch Súilí. Tugadh cead agus cuireadh tús leis an obair i 1815 le buiséad de £2,000.
Faoi na 1870idí, bhí imscrúduithe á ndéanamh ar an chaoi a bhféadfaí an solas ag Fánaid a fheabhsú. Bhí gá ann go mbeadh an túr níos airde chun a bheith níos infheicthe ó thaobh an Atlantaigh. Agus mar sin, tógadh túr nua, níos airde, agus cuireadh tús lena hoibríochtaí ar 1 Meán Fómhair 1886.
Forbairt shuntasach eile ag Teach Solais Fhánada ab ea tógáil an héileapad i 1969. Rinneadh é seo chun seirbhísí faoisimh a chur ar fáil do thithe solais an oileáin ag Toraigh agus Inis Trá Tholl. Sa lá atá inniu ann ní úsáidtear an héileapad ach go han-annamh ag héileacaptair Garda Cósta nó Airm.
Is limistéar é an tAtlantach Thuaidh atá saibhir i stair mhuirí, agus tá go leor longbhristeacha iontacha amach ón chósta, agus is féidir go leor acu a thumadh inniu.
I 1914, bhí HMS Audacious ar cheann de na caillteanais luath sa Chéad Chogadh Domhanda. Long chogaidh Rí George den aicme V ab ea an bád nach bhfuair an tseans chun dul ag cogadh. Ar 24 Deireadh Fómhair 1914, agus í ar chleachtaí oiliúna, bhuail sí mianach cabhlaigh Gearmánach siar ó thuaidh ó Chionn Fhánada agus cailleadh í, cé gur sábháladh a chriú do 900 duine. Cuireadh trí long lena n-áirítear an RMS Olympic, de chúram chun iarracht a dhéanamh í a tharraingt isteach go dtí Loch Súilí ach bhris na línte tarraingthe sna farraigí troma agus cailleadh an Audacious.
Tá scriosadh an SS Empire Heritage ar cheann de na suíomhanna tumadóireachta is suntasaí san Eoraip. Bádh an tancaer gaile 15,000 tonna le toirpéad U-Bád i 1944, 20 míle ó thuaidh ó Chionn Mhálanna, agus é ar a bhealach ó Nua Eabhrac go Learpholl le lasta soláthairtí cogaidh. Cailleadh 113 duine. Tá cáil ar suíomh an scriosadh inniu de bharr an tsraith tancanna Sherman atá caite go scanrúil timpeall ghrinneall na farraige.
Ceann de na longbhristí is gaire dúinn ná SS Laurentic, línéar farraige Briotanach de chuid White Star Line. Tógtha i Harland & Wolff i 1908, an bhliain chéanna le Titanic, rinneadh an Laurentic a athrú go cúrsóir trádála armtha ag tús WW1.
Ar an 23 Samhain 1917, d’fhág an Laurentic Learpholl do Halifax, Ceanada le 479 ar bord agus lasta rúnda óir, íocaíocht i gcóir muinisin ó Cheanada agus ó na Stáit Aontaithe. Stop sí i mBun Cranncha dhá lá ina dhiaidh sin, faoi orduithe dochtúra chun ligean do líon beag paisinéirí a bhí siomptóim an fhiabhrais bhuí orthu fágaint an bád.
As Bun Cranncha sheol sí go Cionn Fhánada, áit a raibh siad chun bualadh le coimhdeacht armtha. Bhí an aimsir fhíochmhar le síobadh sneachta ag séideadh ach nuair nár tháinig an choimhdeacht, rinne an Captaen Norton cinneadh chun dul ar aghaidh gan aon aird ar thuairiscí ar radharcanna U-bháid i Loch Súilí níos luaithe sa lá. Laistigh d’uair an chloig tar éis dó Bun Cranncha a fhágáil, bhuail tubaiste.
Bhuail an Laurentic dhá mhianach a leag fomhuirí na Gearmáine U-80. Bhí ceann de na mianaigh in aice leis an seomra innill agus de bharr sin chaill an long a gcumhacht. Bhí an long tumtha isteach sa dorchadas, agus ní raibh sé in ann comhartha éigeandála a sheoladh. Chuaigh sí go tóin poill taobh istigh d’uair an chloig.
Cailleadh 354 fear sa tubaiste agus tháinig roinnt coirp i dtír ar an chladach ar feadh seachtainí ina dhiaidh sin. Bhí go leor reoite chun báis ina mbáid tarrthála agus iad ag iarraidh talamh a bhaint amach. Sna seacht mbliana ina dhiaidh é sin, rinne tumadóirí an Chabhlaigh Ríoga níos mó ná 5,000 tumthaí agus fuair siad an chuid is mó de na 3,211 uingí óir. Mar sin féin, níor aimsíodh 22 barraí riamh.
Crochann clog an Laurentic in eaglais COI i sráidbhaile Port an tSalainn, agus i 2007 bhí gunna athaimsithe agus cuireadh é ar taispeáint ag cé Na Dúnaibh. Tá scriosadh an SS Laurentic 3 mhíle soir ó thuaidh ó Theach Solais Fhánada.
HMS Laurentic
Scriosadh é i Loch Súilí i 1917
Smaoinigh faoina bheith ag faire ar léas an tsolais ag trasnú an leithinis de réir mar a thiteann an dorchadas. Éirigh go dtí fuaim na dtonnta agus na n-éan mara.
Breathnaigh ar thírdhreach álainn garbh Fhánada agus Thuaisceart Dhún na nGall i rith an lae.
2022 Teach Solais Fhánada Privacy Policy Accessibility Statement Website by Effector
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
